از آیات و وروایات استفاده مى‏شود که مسلمانان نسبت به کتاب الهى، داراى سه وظیفه مهم هستند:

1- قرائت قرآن 2- فهم قرآن 3- عمل به قرآن.

و این سه وظیفه از آیه 121 سوره بقره و آیاتى مشابه آن به طور صریح استفاده مى‏شود:

«الَّذِینَ آتَیْناهُمُ الْکِتابَ یَتْلُونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولئِکَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِهِ فَأُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُونَ».

«کسانى که کتاب [آسمانى‏] به آنان داده‏ایم، آن را به طورى که شایسته آن است [با تدبّر و به قصد عمل کردن‏] مى‏خوانند؛ آنانند که به آن ایمان مى‏آورند و کسانى که به آن کفر مى‏ورزند آنانند که زیانکارند».

راغب اصفهانى، که مورد توجه تمام علماى اسلام از تمام فرقه‏ها است، در کتاب پرقیمت «مفردات» در لغت «تلو» آیاتى را ذکر مى‏کند که از آن آیات لزوم قرائت و وجوب فهم استفاده مى‏شود.

تلاوت عامل ایمان، تحقق اعتقاد پاک در قلب، اخلاق حسنه در نفس و عمل صالح در اعضاى آدمى است.

تلاوت کننده قرآن به چهار بهره فوق العاده خواهد رسید:

1- عزّت بى‏ذلّت 2- غناى بى فقر 3- علم بى جهل 4- حیات بى موت که شرح هر یک جزوه‏اى جدا مى‏طلبد و این همه در کلمه «فلاح» و مشتقات آن نهفته است.

از هنگام نزول اولین آیه که در لحظه اول بعثت بود، تا ولادت حضرت حجة بن الحسن العسکرى عجّل اللَّه تعالى فرجه الشریف دویست و شصت و هشت سال مى‏شود، در این دوران رسول خدا و ائمه بزرگوار علیهم السلام در بین مردم بودند و همت آنان مصروف زمینه سازى براى قرائت، فهم و عمل به کتاب خدا شد، که اگر این‏ سه واقعیت در زندگى تمام مسلمانان تحقق یابد، دست هر شرّ ظاهر و باطنى از حیات آنان کوتاه و درهاى خیر و برکتى به روى آنان باز خواهد شد.

رسول خدا صلى الله علیه و آله مى‏فرماید:

عَلَیْکَ بِتَلاوَةِ الْقُرانَ وَذِکْرِ اللَّهِ کَثِیْراً فَانَّهُ ذِکْرٌ لَکَ فى السَّماءِ وَنُورٌ لَکَ فِى الْارْضِ‏ .

بنا بر نقل «ملا محمد باقر مجلسى» این مرد کم نظیر و آگاه به قرآن و روایات و خدمتگذار به نبوت و ولایت امیر مؤمنان علیه السلام مى‏فرماید:

تَعلَّمُوا کِتابَ اللَّهِ تَبارَکَ وَتَعالى‏ فَانَّهُ أحْسَنُ الْحَدیثِ وَأبْلَغُ الْموْعِظَةِ وَتَفَقَّهُوا فِیْهِ فَانَّهُ رَبیْعُ الْقُلُوبِ وَاسْتَشْفُوا بِنُورِهِ فِانَّهُ شِفاءٌ فِى الصُّدُورِ وَأَحْسَنُوا تِلاوَتَهُ فَانَّهُ أحْسَنُ القِصَصِ‏ .

«بر شما لازم است کتاب خدا را بیاموزید که آن نیکوترین سخن و رساترین موعظه است. در تمام آیات تدبر و اندیشه کنید که قرآن بهار دل‏ها و شکوفا کننده تمام استعدادهاى نهانى و معنویست. از نورش شفا بجویید که شفاى دردهاى سینه‏ها و آن را نیکو تلاوت کنید که حاوى بهترین سرگذشت‏هاست».

این مطلب براى همه از روز روشن‏تر است که علاج تمام دردهاى مسلمین، در گرو رجوع به قرآن با کمک اهل بیت رسول خداست، که بنابر نقل اکثر کتب حدیث، ساعتى چند به پایان عمرش، در حضور مردم در حالى که به پله اول منبر به خاطر سختى درد و رنج بدنش تکیه کرده بود فرمود:

انّى تارِکٌ فِیْکُمُ الثَقَلَیْنِ کِتابَ اللَّهِ وَعِتْرَتِى اهْلِ بَیْتى لَنْ یَفْتَرِقا حَتّى‏ یَرِدا عَلَىَّ الْحَوْضَ ما إنْ تَمَسَّکْتُمْ بِهِما لَنْ تَضِلُّوا مِنْ بَعْدى أبَداً .

«دو چیز گرانبها را میان شما باقى مى‏گذارم؛ کتاب خدا و اهل بیتم را، این دو هرگز از هم جدا نمى‏شوند تا در کنار حوض بر من وارد شوند، اگر به آن دو تمسک جویید پس از من هرگز گمراه نخواهید شد».

همه لغزش‏ها، گمراهى‏ها، در افتادن در ظلمات جهل، مادیگرى و گرفتار آمدن به بند استعمار و استثمارگران و دچار آمدن به شهوات و امیال شیطانى، محصول جدایى از قرآن، این برنامه جامع الهى است.